Kavramsal tasarım aşaması gemi sahibinin inşa edilmesini istediği gemiyi tarif ve garanti eden belgelerin hazırlandığı süreçleri içerir. Kavramsal tasarım süreci sonucunda inşa projesi için ön malzeme listesinin çıkarılması, işçilik maliyetlerinin hesaplanması, dolayısıyla geminin inşa fiyatı hakkında ilk yaklaşımların yapılması mümkün olmaktadır. Projenin içeriğine göre değişmekle birlikte genellikle kavramsal tasarım sürecinin çıktısı olarak aşağıdaki bilgiler, belgeler ve hesaplamalar hazırlanmaktadır.
Geminin ana özellikleri, işlevleri, donanım ve sistemleri hakkında genel bilgiler veren ve gerekli bölümleri içeren bir çerçeve şartname hazırlanır.
Geminin türü ve işlevine göre ana bölmelerin, sistemlerin ve ekipmanların gösterildiği bir plandır. Bir nevi geminin nüfus kâğıdı olan Genel Yerleşim Planı en güncel ulusal ve uluslararası kurallar ile gemi sahibinin gereksinimlerini karşılayacak şekilde hazırlanır.
Tasarım projesinde ilerleyen aşamalarında gerçekleştirilecek hız-güç, denge (stabilite), taşıma kapasitesi ve denizcilik hesaplarının yapılması için hazırlanan ön endaze çizimidir. Bu çizimin hazırlanmasında daha önceden tasarlanmış ve başarısı tam ölçekli ölçümlerle kanıtlanmış benzer tekne formlarından faydalanılır. Projenin içeriğine göre gemi direnç hesaplarında kullanılmak üzere dümen yelpazesi, A-braket, yalpa omurgası, sonar domu gibi su altı takıntıları için de taslak tasarımlar hazırlanır.
Makina dairelerindeki ana ekipmanları ve bunların ilgili mahallerdeki yerleşimini gösteren bir çizimdir. Bu belge geminin büyüklüğüne göre ayrı olarak hazırlanır veya yerleşim Genel Yerleşim Planı içerisinde gösterilir.
Geminin maruz kalacağı bünyesel (global) ve yerel (lokal) yüklerin etkisini karşılayacak bir tasarımı içeren, gemi türü ve işlevine uygun taslak bir orta kesit çizimi hazırlanır. Bu belge kullanılarak geminin çelik ağırlığını ve boş gemi ağırlığını daha gerçeğe yakın hesaplamak; dolayısıyla geminin inşa maliyeti hakkında daha iyi bir yaklaşım yapmak mümkün olur.
Geminin bağlama ve demirleme elemanlarının kapasite, dayanım ve ağırlıkları için bir yaklaşım yapılabilmesi amacıyla Ekipman Numarası Hesabı yapılır. Bu hesap sonucunda bağlama ve demirleme elemanlarının seçimi için bilgi havuzu oluşturulur.
Genel Yerleşim Planı, Orta Kesit Planı, ana ekipmanların ağırlıkları, referans gemiler ve istatistiki verilerin kullanılmasıyla boş gemi ağırlığı (light ship weight) ve ağırlık merkezlerinin koordinatları doğruya yakın bir şekilde hesaplanır.
Uluslararası yükleme sınırı sözleşmesine göre geminin batabileceği maksimum su çekiminin belirlendiği yükleme sınırı (fribord) hesabı yapılır.
Ulusal ve uluslararası kurallara göre Gros ve Net Tonaj hesapları yapılır. Geminin işletilmesi sırasında gireceği limanlarda ödeyeceği ücretlerin belirlenmesi açısından bu hesaplama önem taşımaktadır.
Geminin 3B modeli koordinasyon ve sunumlar için hazırlanır.
Hız-Güç eğrisi -tekne parametrelerine bağlı olarak- sakin su direnç değerleri ve sevk değişkenlerine göre hesaplanır. Sakin su direnç değerleri ve sevk parametreleri, bilinen ampirik (deneysel) yöntemler ve daha önce tasarlanmış ve/veya model deneyleri yapılmış benzer teknelerden yaklaşım ile bulunmaktadır. Bununla beraber dalga direnci değerleri B-Surf form geliştirme yazılımı ile bütünleşik olarak çalışan ve Dawson algoritmasını kullanan DeltaFlow potansiyel akım çözücü yazılım ile kontrol edilmektedir. Güç değerleri hesaplanırken açık su pervane verimi için pervane eğrilerine göre belirlenen optimum pervane değerleri kullanılır.
Elektrik üreten jeneratörlerin kapasitelerinin belirlenebilmesi için ana ekipmanlar ve benzer gemi değerleri kullanılarak ön elektrik yük analizi yapılır. Geminin seyirde, limanda ve yükleme-boşaltma sırasında ihtiyaç duyacağı enerji miktarı hesaplanarak kullanılması gereken jeneratör sayısı ve güç kapasitesi tanımlanır.
Özellikle ısıtılmış veya soğutulmuş yük taşıyan gemiler için gemide kullanılacak kazan ve kompresörlerin kapasitelerinin belirlenebilmesi amacıyla ön ısı yükü hesabı yapılır.
Seyir sığası verilen geminin yakıt tanklarının kapasitelerinin belirlenmesi ve Enerji Verimliliği Tasarım Endeksi (Energy Efficiency Design Index - EEDI) değerinin hesaplanabilmesi için yakıt harcaması hesabı yapılır.
Geminin işletme rotalarına bağlı olarak muhtemel tehlikeler tanımlanarak risk analizi yapılır. Risklerin değerlendirilmesi ve ISM kod kapsamında gemi işletme prosedürlerine olan etkileri, risk değerlendirme tabloları, fiyat/kazanç analizleri oluşturulur.
Gemi inşa projesi süresince projenin teknik, idari ve mali boyutları göz önüne alınarak maliyet oluşturabilecek tüm kalemler belirlenir ve bunların yaklaşık maliyetleri hesaplanarak bir rapor haline getirilir.
Ön tank yerleşimi ile beraber su geçmez perdelerin pozisyonlarını belirten çizimler hazırlanır. Bu çalışmaya bağlı olarak tank kapasite, tipik yükleme durumları, hasarsız ve hasarlı denge (stabilite) ve boyuna mukavemet hesapları yapılır.